KOMPRENSAUN DEZENU NO TIPU DEZENU

*Feliciano Ximenes*

Feliciano Ximenes design project 2014

Molok atu halo konstrusaun ba projetu ruma sei liu husi etapa ida mak ema hotu hateten ka bain-bain ita hotu rona mak hanesan planu inisiu(perencanaan). Hanesan media komunikasaun konstrusaun, kuaze ema barak uza dezenu hodi hatudu/esplika ilustrasaun ba projetu sira ne’ebe sei konstrui ikus mai. Alem-de ne’e dezenu mos atu esplika façade/oin hosi konstrusaun, laos ne’e deit, dezenu ne’e mos uza hodi tetu iha prosesu ba strutura nian nomos ba Sistema utilitas ba konstrusaun refere, alem-de dezenu ne’e refere liu ba estetika iha parte seluk mos hare ba nia seguru nomos ema sente kontente wainhira utiliza uma/konstrusaun ne’e. wainhira uma ne’e mak ninia façade ne’e susar(rumit), entaun dezenu mos sei barak tanba presija hatudu detailadu iha faze dezenu hodi bele utiliza wainhira halo konstrusaun. Iha faze prosesu planu to remata konstrusan, iha tipu dezenu sira mak hanesan temi tuir mai ne’e:

a.    Dezenu planu(dezenu inisiu)

Katak dezenu ida ne’ebe mai husi rezultadu husi ema ne’ebe halo planu ka konseitu hanesan engineru Arquitetura, engineru Civil, mekanikal no eletrikal. Dezenu planu hanesan mos imajinasaun husi ema hirak ne’ebe tur hamutuk hodi tau hanoin hamutuk ne’ebe inisiu husi konseitu ida no interpreta ba iha dezenu no bele responde nesesariu hosi nain ne’ebe sei utiliza projetu konstrusaun refere, tamba ne’e maka dalabarak akontese mudansa iha faze preparasaun nia laran tamba atu hatene lolos nesesidade ka hanoin husi nain ba projetu ne’e atu interpreta fila fali ba iha dezenu hodi nune’e ikus mai labele hetan mudansa barak iha dezenu ida nia laran. Iha dezenu preparasaun ne’e mos ladun barak dezenu detalladu tanba sai deit acuan atu halo konstrusaun ida.

b.    Dezenu tender

Dezenu tender katak dezenu ida ne’ebe uza hanesan guia/matadalan atu konta volume serbisu iha prosesu tenderizasaun nian ne’ebe sei nomeia kontrator ida hanesan manang nain ba projetu refere. Dezenu ida ne’e sei detaila liu kompara ho dezenu planu. Iha dezenu ne’e iha ona dimensaun importante sira ne’ebe klaru tebes iha dezenu tenderizasaun ne’e, alem-de ne’e dezenu sira ne’e mos kompletu tiha ona ho acuan sira ne’ebe sei uza iha konstrusaun no mos iha esplikasaun material iha dezenu ne’e. objrtivu husi dezenu ne’e atu bele halo kalkulasaun kontas ne’ebe fixu ba material konstrusaun, durasaun, spesifikasaun ne’ebe relasaun ho konstrusaun. Iha parte seluk, dezenu ne’e mos uza hodi kesi kontraktor wainhira mosu klaim ba projetu ne’e.

c.    Dezenu konstrusaun

Depois prosesu tenderizasaun ba selesaun komapnia remata, prosesu tuir mai mak proseu konstrusaun, tanba ne’e dezenu ne’ebe fo sai tuir mai mak dezenu konstrusaun ne’ebe revisaun balun ba dezenu tenderinzasaun nian. revisaun ne’e mosu tanba dalaruma iha prosesu tenderizasaun nia laran iha falta buat kik oan ruma mak seidauk aumenta no menus iha ne’eba, buat hirak ne’e mak hanesan sprsifikasaun tekniku, durasaun projetu, item serbisu sirak, no buat seluk tan. Depois iha konkordansia iha tenderizasaun(iha prosesu pre bid meeting), mudansa sira ne’ebe iha, aumenta ba iha dezenu konstrusaun refere. Dezenu ne’e mak sai media komunikasaun ba konstrusaun refere.

d.   Dezenu serbisu (Shop Drawing)

Atu asegura konstrusaun para labele iha mudansa barak liu tan, kontrator prepara dezenu ne’e detaila liu tan atu nune’e bele uza hodi halo konstrusaun. Dimensaun sira detaila liu ona kompara ho dezenu konstrusaun, material sira ne’ebe atu uza hodi halo konstrusaun mos klaru liu tan(merk no spesifikasaun mensiona ona iha dezenu), guia ne’ebe atu uza hodi halo serbisu mos mensiona klaru liu tan. Dezenu ne’e klaru liu kompara ho dezenu konstrusaun atu nune’e mandor no badae sira la dificil ka hasoru problema atu halo serbisu no supervisaun no kontrola qualidade serbisu no material ba prosesu ne’e.

Antes prepara dezenu ne’e tengkiser iha konkordansia husi projetu nain ou konsultan supervisaun. Wainhira iha mudansa iha terenu, konsultan supervisaun tengkiser hatene no halo justifikasaun hodi aseita ba mudansa refere. Iha mos lista ka atta ruma ne’ebe akontese iha mudansa iha terenu nomos foto dokumentasaun ne’ebe sei uza hodi halo dezenu as build drawing.

e.    Dezenu fixu, (As Built Drawing)

Katak dezenu final ka dezenu ikus husi konstrusaun ne’ebe remata ka finaliza tiha ona husi obra ne’ebe kompania konstrui. Dezenu ne’e prepara husi kontraktor hanesan responsabilidade ida ne’ebe mensiona iha tenderizasaun/kondisaun kontratu, alem-de ne’e dezenu ne’e mos sei utiliza hosi obra nain hodi halo manutensaun ba konstrusaun refere iha ikus mai wainhira presija. Dezenu ne’e mos iha informasaun konaba obra ne’e nomos mudansa ne’ebe akontese durante konstrusaun.

Bele akontese ou mudansa ba tipu dezenu sira iha leten ne’e, bele halo deit prosesu balun bazeia ba nesesidade obra nain nian bazeia mos ba orsamentu no mos tempu depende ba kontratu husi parte rua, ezemplu hanesan dezenu fixu, bele hasai tiha se la presija ou la mensiona iha kontratu inisiu.